Welkomstwoord door Nele Hendrickx, directeur Letterenhuis

Tijdens de boekvoorstelling van Voor moedertaal en vaderland gaven verschillende sprekers een speech, waaronder Nele Hendrickx, directeur van het Letterenhuis. Lees hieronder haar welkomstwoord.

Een hele goede avond, hartelijk welkom. Het blijft een geweldig genoegen om u weer in levenden lijve te kunnen ontvangen, dank om hier te zijn voor dit feestelijke moment.

Velen van u zullen vertrouwd zijn met het huis, omdat u het kent of omdat u Johan kent. Wat niet iedereen weet, is dat dit huis ontstaan is omdat Hendrik Conscience het wou.

"Het Letterenhuis is ontstaan omdat Hendrik Conscience het wou."

Ik overdrijf lichtjes… maar Conscience besluit zijn wilsbeschikking  in 1883 met de volgende opdracht: ‘mijn wensch is dat de voorwerpen (…)  te zamen blijven en niet worden verspreid’ en hij drukt de hoop uit dat zijn erfgerechtigden en testamentuitvoerder die wens verwezenlijken.

In 1912 broedt men op een Consciencefeest en als locatie voor de tentoonstelling stelt de stad het monumentale huis De Beukelaer ter beschikking, waar nu onze kantoren zijn: we dromen ervan om het weer tot een publieksplek te maken. Bij de opening van de tentoonstelling, samengesteld door stadsbibliothecaris Emmanuel de Bom, uitte men meteen de wens om er een Consciencemuseum van te maken.

Er kwam heel veel volk op de opening af, maar Stijn Streuvels, bijvoorbeeld, hield zich ver van het feestgewoel en vraagt in een brief aan Emmanuel de Bom ‘hoe is het gister afgelopen? terwijl gij in ’t slameur en aan ’t officieel gezoem rondfladdert zit ik rustigjes de proeven van ‘De Vlasschaard’ te herzien’.

Nu, in 2021, staan deze drie heren volop in de aandacht: Conscience dankzij de biografie van Johan waar we het vanavond over hebben, Streuvels, met wiens archief we begin oktober in het Letterenhuis uitpakken, en Emmanuel de Bom die naast de biografie bij Vrijdag ook belicht wordt in het jongste boek van collega Jan Lampo.

Die founding fathers hadden het goed bekeken en mede dankzij de cruciale inzichten van Pol de Mont – toen conservator van de KMSKA, nl. dat het niet alleen om de bestendiging van de Conscience-tentoonsteling moest gaan, maar om een museum en een wetenschappelijk archief dat de nadruk legt op het literaire karakter van het instituut – zijn deze voornemens tot op vandaag de doelstellingen waar wij mee werken:  we zijn dé schatkamer der Vlaamse letteren: het samen brengen, houden en delen blijft onze kernopdracht.

Het is bijzonder om zo’n continuïteit over de eeuwen heen te kunnen vaststellen en om dit te bewerkstelligen zijn bijzondere mensen nodig: naast die founding fathers kent dit huis nog andere vaders -  intussen gelukkig ook moeders – en  Johan Vanhecke is er daar één van.

"Johan Vanhecke is de verpersoonlijking van ons archief."

Johan is op een bepaalde manier de verpersoonlijking van ons archief: hij vertelt niet één verhaal, hij weet ze, vaak uit het hoofd, aan elkaar te knopen, verbanden te leggen, zaken terug te vinden EN  - heel belangrijk – ernst met humor te pareren. Deze biografie is een gestolde versie van al die kennis.  Ik vraag me af hoe moeilijk het was om er een punt achter te zetten, Johan? Want gedaan is het eigenlijk nooit…

Je wist  - zoals je zelf duidt - de figuur van Conscience weer tot leven te brengen, zijn rol als grondlegger van de Vlaamse romanliteratuur te belichten en zijn aandeel in het op gang brengen van de Vlaamse Beweging te verduidelijken.

Ik heb je boek nog niet uit, ik geef het toe, maar laat dat net een prettig vooruitzicht zijn, te weten dat ik er naar terug kan keren.

Proficiat, Johan, en dank voor dit prachtige werk waarmee je ook het huis alle eer aandoet. Dat het boek vele lezers mag kennen en dat er toch een Grote Prijs Hendrik Conscience mag komen die wielrenners vanuit Antwerpen via Zoersel naar Brussel en Halle stuurt en vandaar dwars door de Vlaamse Ardennen naar Kortrijk om aan te komen op het Groeningeplein.


Alle speeches bij Voor moedertaal en vaderland