Toespraak bij de onthulling van de Troostplek op de Poelberg in Tielt

Tijdens de onthulling van de troostplek op de Poelberg in Tielt sprak Diane Broeckhoven over een tragedie die ons allemaal geraakt heeft: het verhaal van de veelbelovende studente Julie Van Espen, die volop van het leven genoot en die een zonnetje was voor iedereen die haar kende. Lees hier de toespraak van de auteur van Je fluistert in mijn oor.


24 juni 2022

Poelberg in Tielt

 

Dames en heren, vrienden, genodigden,

 

We staan hier op een prachtige verstilde plek, op de Poelberg in Tielt van waaruit we de hele omgeving kunnen overzien, onder een indrukwekkende wolkenhemel. We bevinden ons bij een van de 310 troostplekken in Vlaanderen, een initiatief van Ferm, waar mensen stil kunnen staan bij een groot of klein verdriet in hun leven, waar ze zich – veelal in de natuur- verbonden kunnen voelen met de afwezige, waar ze hun pijn kunnen accepteren en verwerken. Hier wil ik u iets vertellen over een tragedie die ons allemaal geraakt heeft: het verhaal van de veelbelovende studente Julie Van Espen, die volop van het leven genoot en die een zonnetje was voor iedereen die haar kende. 

 

Op zaterdag 4 mei 2019 fietste Julie in de vroege avond, bij klaarlichte dag dus, van haar woonplaats Schilde naar Antwerpen op weg naar een gezellige avond met haar vriendinnen.  Ze is nooit aangekomen op haar bestemming, omdat een ontspoord individu haar pad kruiste. Na haar verdwijning zochten haar ouders, familie en vrienden wanhopig maar in grote verbondenheid de wijde omgeving af. Twee dagen later, op maandag 6 mei, moesten ze het noodlot onder ogen zien. Julies levenloze lichaam werd aangetroffen in het Albertkanaal.     

'Hun tragische verhaal is voor velen ondertussen een troostverhaal geworden door de manier waarop er mee omgegaan wordt.'

Het hele land was geschokt. Ik ook, en misschien nog een beetje extra omdat het bij wijze van spreken bij mij om de hoek gebeurde. Je kind verliezen op deze onverwachte en wrede wijze... daar is niemand op voorbereid en er bestaat geen enkele handleiding over hoe je met een dergelijke tragedie omgaat. En toch is het de ouders en familie van Julie in grote mate gelukt om verder te leven met het gemis omdat ze zich vanaf het begin gefocust hebben op de positieve en lichtvoetige levensstijl van hun bijzondere dochter. Hun tragische verhaal is voor velen ondertussen een troostverhaal geworden door de manier waarop er mee omgegaan wordt. Julies moeder wilde haar dochter graag verder zien leven in een boek. En dat boek is er gekomen!       

 

Het moet voorbestemd zijn, want door een ongelooflijk toeval ontmoette ik haar enkele weken na het drama op het Begijnhof in Antwerpen waar ik woon. Het ligt midden in de universiteitswijk en Julie kwam er vaak studeren in de stille binnentuin. Kaat, Julies moeder, wilde graag in de kerk een herdenkingshoekje voor haar dochter inrichten, waar bezoekers en studenten een bezinningsmoment zouden kunnen houden. De verantwoordelijke voor de kerkaangelegenheden met wie ze daarvoor had afgesproken, had net een voetoperatie ondergaan en zat tijdelijk in een rolstoel. Ze vroeg mij daarom of ik aanwezig wilde zijn bij de ontmoeting met Kaat om puur praktische redenen: ik zou de deur openen en voor een kopje koffie zorgen.

 

Aldus geschiedde. Tijdens het gesprek over het bezinningshoekje had ik een zijdelingse babbel met Kaats vriendin en toen kwam ter sprake dat ik een schrijfster was. Kaat hoorde dat en vroeg me zonder nadenken of ik een boek over haar bijzondere dochter wilde schrijven, als een eerbetoon en om haar levend te houden.  Ze had nog nooit van me gehoord, nog nooit iets van me gelezen. En toch vroeg ze dat, als in een ingeving.

Aanvankelijk zei ik nee, want ik was net aan een nieuwe roman begonnen. Maar toen ik later weer thuis was, voelde ik al een ja opkomen, ook omdat ik een zekere klik gevoeld had bij onze ontmoeting. Diep vanbinnen wist ik dat het me zou lukken ondanks het delicate onderwerp: ik heb in mijn journalistenloopbaan honderden human interest-verhalen geschreven en ik publiceer al jaren bij dezelfde uitgeverij Vrijdag. Ik wist zeker dat men daar met het grootste respect met deze materie zou omgaan. Dat is ook gebeurd en dat heeft in grote mate bijgedragen tot het succes van het boek.

 

Dezelfde middag nog belde ik Kaat voor een lang verkennend gesprek. Ze bekende dat ze ondertussen mijn naam gegoogled en dat ze vertrouwen in me had. We hadden een deal! Nog dezelfde avond stuurde ze me per app tientallen foto's, gedichten, herinneringen...  We maakten afspraken over hoe het boek er uit zou zien, over hoe het positieve en het stralende van haar dochter de hoofdtoon zou vormen, over haar licht dat via het boek zou blijven schijnen. Ik wist meteen al dat de titel van het boek Je fluistert in mijn oor zou worden, een zin uit het grafschrift. 

'We maakten afspraken over hoe het boek er uit zou zien, over hoe het positieve en het stralende van haar dochter de hoofdtoon zou vormen, over haar licht dat via het boek zou blijven schijnen.'

En zo zijn Julies moeder en ik samen aan een verhaal van hoop en troost begonnen. Ik bracht haar wekelijks een bezoek luisterde naar haar verhalen, stelde vragen, zweeg waar nodig... Het was allemaal nog maar zo kort geleden, de pijn was nog zo rauw, het ongeloof nog zo groot. We huilden en we lachten samen en ondanks alles werd het een mooie zomer. Ik leerde Julie steeds beter kennen, ze was altijd nadrukkelijk aanwezig tijdens onze gesprekken. Ik sprak ook met familie, met Julies vriendinnen, met mensen die haar goed gekend hadden. We legden via de verhalen van een bijzondere jonge vrouw een lange weg af, die zeker heeft bijgedragen tot het verwerkingsproces. We ontdekten dat het helpt om verdriet te delen, om pijn uit te spreken, om woorden te geven aan iets waar eigenlijk geen woorden voor bestaan.  

 

Eind december 2019 was het manuscript voor het boek gereed. Om juridische redenen en om de rechtsgang niet te belemmeren, mocht het pas gepubliceerd worden na het assisenproces. Dat had pas twee jaar later plaats achter gesloten deuren, van 13 tot 22 december 2021.  Op 4 februari 2022 verscheen het boek en vanaf het eerste weekend was het een bestseller. Dat betekent dat vele duizenden lezers, uit alle kringen en van jong tot oud, kennis gemaakt hebben met de levenslust en positiviteit van Julie en er misschien een voorbeeld aan kunnen nemen. Julie wilde een betere plek van de wereld maken, dat heeft ze tijdens haar jonge leven vele malen gezegd en ze heeft daar ook naar geleefd. Haar ouders blijven dat nu in hun dochters naam ook hoopvol proberen. Wij zouden dat ook allemaal kunnen doen, met kleine stapjes tegelijk. Dit lijkt me een mooie en symbolische plek om daarmee te beginnen.

'Julie wilde een betere plek van de wereld maken, dat heeft ze tijdens haar jonge leven vele malen gezegd en ze heeft daar ook naar geleefd.'

De opbrengst van het boek gaat naar Punt.vzw, een advies- en informatiecentrum voor seksueel grensoverschrijdend gedrag.

 

Tot slot lees ik een klein stukje voor, het slot van Kaats verhaal op pagina 60.

 

Dank.

Diane Broeckhoven  


Je fluistert in mijn oor

Op zaterdag 4 mei 2019 fietste Julie Van Espen (23) van haar woonplaats Schilde naar Antwerpen, op weg naar een gezellige avond met haar vriendinnen. Ze kwam nooit aan op haar bestemming, omdat een ontspoord individu haar pad kruiste. Na haar verdwijning zochten haar ouders, familie en vrienden wanhopig maar in grote verbondenheid de wijde omgeving af.
Twee dagen later, op maandag 6 mei, moesten ze het noodlot onder ogen zien. Julies levenloze lichaam werd aangetroffen in het Albertkanaal.

In samenwerking met Julies moeder Kaat schrijft Diane Broeckhoven het levensverhaal van de jonge studente neer, aangevuld met getuigenissen van familieleden en vrienden. Iedereen die Julie ontmoette of haar kende, werd meegesleept door haar levenslust en haar positieve uitstraling. Hoe jong ze ook was toen ze stierf, ze heeft het leven voluit geleefd en beleefd.