Leesfragment: NOU EN - Patrick Van Gompel

1 Zijne Majesteit de Koning, Hare Majesteit de Koningin

Van toen ik kon lopen, liep ik naar de grens, de Nederlandse grens. Niet zo moeilijk vanuit mijn geboortedorp Weelde, in het hoge noorden van België.
      Al mijn reizen als verslaggever over de wereld brachten me altijd weer terug naar die ene grens met Nederland. Het land van kikkers, klompen en koeien blijft mij boeien.

In dit boek is iedereen klaar en helder. Iedereen praat vrijuit, zoals iedere Nederlander. Nederlanders kunnen elkaar zeggen wat ze willen, ze hebben ook geleerd om kritiek niet altijd persoonlijk te nemen.

Ook koning Willem-Alexander is in staat om vrijuit te spreken en kritiek te incasseren, kernachtig samen te vatten.
      Op Prinsjesdag 22 september 2022 krijgen koning Willem-Alexander, koningin Máxima en kroonprinses Amalia niet alleen
applaus. Mensen die het niet eens zijn met de regering over het energiebeleid, de stikstofproblemen en corona jouwen hen uit. Er wapperen omgekeerde Nederlandse vlaggen. De boeren zijn boos.

Wat de koning en de koningin van dat protest vinden, komen we pas een maand later te weten bij hun staatsbezoek aan Zweden. Malou Petter interviewt hen in Stockholm voor het NOS Journaal van 13 oktober.

      Malou Petter: ‘Majesteit, de laatste keer dat wij elkaar zagen was op Prinsjesdag, veel Oranjefans zoals gebruikelijk, maar                ook wel meer dan anders protest. Hoe heeft u dat ervaren?’

      Koning Willem-Alexander: ‘Ja, we beseffen het natuurlijk ook heel goed op dit moment dat heel veel mensen in Nederland            het moeilijk hebben en een uitlaatklep zoeken om die frustraties en die problemen naar buiten te brengen. In een                              democratie als Nederland kan dat gelukkig ook. Ze hebben het recht om daar te gaan staan roepen en te zeggen wat ze                  willen. Binnen de grenzen natuurlijk van het betamelijke. En dat is gedaan. En ik ben heel blij dat wij in een democratie                    leven  waar dit mogelijk is. En daar moeten we echt ook met zijn allen heel hard aan werken dat we dit zo houden.’

      Petter: ‘Dat is zo, maar u krijgt het wel naar u toe. U staat op het bordes, in de koets. Wat doet dat dan met u?’

      Koning Willem-Alexander: ‘Ik neem het niet persoonlijk. Het is natuurlijk vanwege mijn positie, van mijn functie. Ik denk als          ze mij zouden kennen, zouden ze aardiger tegen me zijn.’

      Petter: ‘Hoe zorgt u ervoor dat het niet persoonlijk wordt?’

      Koning Willem-Alexander: ‘O, ik denk dat het na vijfenvijftig jaar niet zo’n probleem is om ervoor te zorgen dat het niet                    persoonlijk wordt.’

En koningin Máxima kent de Nederlander ondertussen ook sinds de presentatie van het rapport Identificatie met Nederland van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
      In haar toespraak in Den Haag in 2007 zegt ze iets wat iedere Nederlander voor de rest van zijn leven zal onthouden:

      Zo’n zeven jaar geleden begon mijn zoektocht naar de Nederlandse identiteit. Daarbij werd ik geholpen door tal van lieve en        wijze deskundigen. Ik had het voorrecht met veel mensen kennis te maken. Heel veel te zien, te horen en te proeven van
      Nederland. Het was een prachtige en rijke ervaring waarvoor ik enorm dankbaar ben. Maar dé Nederlandse identiteit? Nee,
      die heb ik niet gevonden. Nederland is: grote ramen zonder gordijnen, zodat iedereen goed naar binnen kan kijken. Maar
      ook: hechten aan privacy en gezelligheid. Nederland is: één koekje bij de thee. Maar ook: enorme gastvrijheid en warmte.
      Nederland is: nuchterheid en beheersing. Pragmatisme. Maar ook: samen intense emoties beleven. Nederland is veel te                  veelzijdig om in één cliché te vatten. ‘Dé Nederlander bestaat niet.’ Als troost kan ik u zeggen dat dé Argentijn ook niet
      bestaat. Bij het lezen van het rapport moest ik terugdenken aan 30 maart 2001. De dag dat de verloving van mijn man en mij
      werd aangekondigd op de Nederlandse televisie. U kunt zich dat misschien nog herinneren. Ik in ieder geval heel goed. Mijn          schoonvader, Prins Claus, zei toen het volgende: ‘Eén vraag die heel moeilijk te beantwoorden is en die mij herhaaldelijk
      gesteld werd, is hoe het voelt Nederlander te zijn. Mijn antwoord is: ik weet niet hoe het is Nederlander te zijn. Ik heb
      verschillende loyaliteiten en ik ben wereldburger en Europeaan en Nederlander.’ Woorden die ik nooit ben vergeten. Om de
      identiteit en loyaliteit van een mens zijn geen hekken te plaatsen. Ik denk dat veel mensen het zo voelen.

Nederland struikelt massaal over Máxima’s uitspraak ‘dé Nederlander bestaat niet’. Politici, hoogleraren, commentatoren, koningsgezinden en mensen in de straat vinden dat de Nederlandse identiteit wél bestaat.
      Daarom ga ik op zoek naar de ziel en het karakter van dé Nederlanders.
      Ik loop in de Gierstraat 6 in Haarlem binnen bij Huijsing Books, een gezellige tweedehandszaak.
      Ik vertel daar dat ik speur naar wat oudere boeken van Nederlandse auteurs omdat ik een boek aan het schrijven ben over het karakter en de ziel van de Nederlander.
      De hulpvaardige Jarco Huijsing droog: ‘Hébben wij een ziel dan?’

Zalig. Veel leesgenot.
Ik verliet de zaak met De langverwachte van Abdelkader Benali.