In mijn hart woont een meeuw is een herkenbare en toegankelijke bundel van Greta Vandeborne over rouw die niemand onberoerd zal laten. We bieden u graag als voorproefje het verhaal 'Ze zeggen dat het overgaat'.
Ze zeggen dat het overgaat
Het leven zou er beslist anders uitzien met alleen maar eenlettergrepige woorden. Geen liefdesverdriet, geen doodsverlangen,
geen vergeet-me-nietjes…
Slechts bal kar pop zon ton maan roos aap lied.
Slechts dag zee droom lief zoen man ziek dood rouw.
We liepen de eindeloze gangen door, het ziekenhuis uit. Mijn man was volmaakt gezond tot de dag dat hij het niet meer was.
De dag dat een terminale diagnose ons leven op zijn kop zette. ‘Amyotrofe Laterale Sclerose is een progressieve ziekte waarbij
de zenuwen die de spieren aansturen worden aangetast,’ zei de neurospecialist. ‘als begint meestal met krachtverlies op één
plaats dat zich uitbreidt tot je helemaal verlamd bent. ALS is niet te genezen.’ Verwarring, verbijstering, terwijl de ware toedracht druppelsgewijs doorsijpelde. Alsof we in een trein zaten waarbij we vanuit een ooghoek iets zagen bewegen en dachten dat het de trein naast ons was die vertrok. Tot we merkten dat de wereld buiten ons gewoon stilstond en dat wij het zelf waren die bewogen, in tegenovergestelde richting van de bestemming waarvan we droomden.
De blauweregen bloeide volop. Smoorverliefd wandelden we door groene heuvels vol cipressen, postkaartdorpjes en blozende
wijn- en olijfgaarden die over de heuvels gedrapeerd leken. Bras dessus bras dessous. Onze eerste reis samen in het land waar
we elkaar acht jaar eerder hadden ontmoet. De Via dell’Amore in Cinque Terre was een must. La vita è bella.
Het eten, de wijn, de diversiteit aan landschappen, de mensen, het klimaat en ja, zelfs de Vespaatjes, het was ons allemaal even lief. Met veel herrie veegden de Italianen met hun swingende levensstijl con brio de terminale diagnose bij mijn man naar de vergeethoek. Tijd zat om het te hebben over het leven, de liefde, de dood. Over ons leven, onze liefde, zijn dood. Zijn droge humor knetterde door onze dagen, zelfs bij het verstoppertje spelen met onze handen voor de ogen. Samen schuilen. Hoeveel jaren hadden we nog tegoed? Of moesten we eerder in dagen beginnen te tellen? Dagen die geen uren meer kenden, uren die minuten opslorpten. De tijd ging verloren tot hij uiteindelijk een punt bereikte waarop hij opraakte, om nooit meer terug te keren.
Vier jaar geleden tuimelde de zomer in de winter. Ik was er niet klaar voor. Ik wilde blijven tv-kijken met mijn hoofd op zijn
borst, haartjes knippen uit zijn neus, hem optillen van stoel naar zitbank, van zitbank naar wc en met hem praten met de wc-deur open. Hem helpen bij het aankleden. Hem hard knijpend vasthouden. De altijd op een na laatste keer.
Nog elke dag probeer ik de tijd terug te draaien naar het uur dat hij gestorven is, maar de tijd tikt verder, ook zonder hem.
Zijn kleren die nog in de kast hangen zijn doordrongen van zijn ziel. Op sommige dagen is dat genoeg. Op vele andere dagen blijft mijn lichaam snikken en blijf ik geblokkeerd op de pechstrook van het leven achter. Ik kan het niet geloven dat hij voorgoed verdwenen is, de man die zoveel plek in mijn leven innam. Dat ik hem nooit meer zal zien. Vandaag niet, morgen niet, overmorgen niet, over een jaar niet. Nooit meer. Het woord ‘nooit’ heeft zich in mijn bestaan vastgebeiteld.
Ze zeggen dat rouw overgaat, maar het gaat niet over. Soms heb ik het absurde idee dat mijn man nog terugkomt. Vanochtend hoorde ik een deur dichtslaan en ik rende ernaartoe. Het was de deur van de buren. ‘Om pijn te schrijven heb je weinig woorden nodig,’ schreef Jan Arends. Dat ik met die weinige woorden over mijn man in de verleden tijd moet schrijven, dat kan ik nog altijd niet vatten. Het gemis kruipt onder mijn vel. Het wringt en schuurt en bijt gemeen.
‘Je bent een sterke vrouw,’ zeggen ze. Hoe kunnen ze begrijpen - tenzij ze zelf al vele malen afscheid moesten nemen - dat ik ook in een kamer vol vrienden de vloer zie wegzinken? Ik kan niet sterker zijn dan ik ben. Ik kan alleen maar zijn.
Als de dagen hier in België te zwaar en te donker worden, trek ik me terug in het comfort van een fantasiewereld, dan nestel ik me in onze Italiaanse droom: la dolce vita. In Assisië stap ik kerken binnen waar je de heiligen niet kunt ontlopen. Ik verlies de
weg in Montefalco waar straatjes maar spaarzaam de hemel laten zien. Daarna hang ik terracotta bloembakken aan mijn vensterbank en vul ze met helrode papavers die ik plukte op de golvende heuvels tussen het geel gekleurde graan. Ik droom van een huis langs een lange laan met cipressen aan beide zijden. Vanuit mijn raam komen ze naar mij toe gewandeld. Ik adem hun geur in.
Chin chin, mi amor: ‘Op ons.’ De Brunello fonkelt dieprood en Vivaldi klinkt mee in een tweestemmig wintermotief. Twee- en
drielettergrepige woorden cirkelen rond:
Dolce vita
Ti penso sempre
Ti amo
Bacio
Als liefde niet overgaat, waarom zou rouw dan overgaan? Ik neem het boekje Gedachten over rouw van Chimamanda Ngozi
Adichie erbij. Bijna plechtig degusteer ik een langzame dronk van zijn lievelingswijn en herlees voor de derde keer: Rouw was de
viering van liefde, degenen die echte rouw konden voelen hadden het geluk liefgehad te hebben.
Ik blijf de liefde vieren. Van citroenen maak ik limoncello en straks bereid ik tagliatelle al tartufo. Vivaldi buitelt de lente in.
Over twee lettergrepen heen waag ik overmoedig de sprong naar vier. Primavera. Een roekeloze sprong. Woorden wellen op. De
taal van rouw stokt in mijn keel. Nieuwe woorden vind ik niet. Dan maar Ne me quitte pas van Jacques Brel meezingen: ‘Je t’inventerai des mots insensés que tu comprendras.’
Ik zing tot ik tol, tol tot ik val en val tot ik terugbots op twee lettergrepen: mare. Ze slokken me op en sleuren me mee naar die ene alomvattende lettergreep: zee.
De zee is wild met bruisend schuim. De golven tillen me op en duwen me weer naar beneden. In een werveling van licht en
herinneringen golf ik heftig en langdurig met mijn geliefde. De paradijselijke geur van het verlangen. Dat is wat de zee doet met
mij. Mijn dagdromen glans geven. Mijn verdriet en gemis in de golven verdrinken.
De zee keert terug naar waar de zon ondergaat. De avondlucht is gemarmerd wit-roze met rafelwolken. De vuurtoren springt
aan. Het licht komt en gaat. De wind is zout en lauw. De tijd valt opnieuw stil in een eenlettergrepig woord: rouw. Een handvol seconden is de tijd compleet en volmaakt. Een nieuwe lettergreep knippert aan en uit: hoop, hoop, hoop.
Een zucht lang klopt het.
Meer leesfragmenten
Leesfragment: Hij komt terug - Frederik Hautain
Hij komt terug is een schurende en toch ontroerende roman over onmacht, traumasporen en de onmogelijkheid om je bestaan uit te wissen. Een verhaal dat nog lang blijft nazinderen. Lees hier een fragment uit het romandebuut van Frederik Hautain.
Leesfragment: Naakt - Mel Meliciousss
Mels ochtenden beginnen jarenlang op dezelfde manier: met de spelletjes die ze met haar vader en zus moet spelen. Mel wil niet, maar ze weet dat het enkel erger wordt als ze zich verzet. Dus Mel droomt. Over hoe ze ooit heel ver weg zal zijn van hier. Jarenlang werd Mel niet gehoord, maar nu doet ze eindelijk haar verhaal,onverbloemd. Lees hier een fragment uit Naakt.
Leesfragment: Ik ga naar de schapen - Marieke De Maré
Ik ga naar de schapen gaat over zwijgen, kijken, vasthouden en loslaten. En ook over graag leven. Maar hoe doe je dat alweer? Lees hier een fragment uit de tweede roman van Marieke De Maré.
Leesfragment: Breydel - Lisa Demets
In Breydel brengt Lisa Demets de geschiedenis achter de succesvolle branding van de Brugse familie Breydel. Middeleeuwse kronieken vormen de rode draad in dit verhaal over de weg naar de macht van de beroemdste Brugse beenhouwersfamilie in de veertiende en vijftiende eeuw. Lees hier het eerste deel van de inleiding.
Leesfragment: Over dit gevoel is nagedacht - Tyche Beyens
Over dit gevoel is nagedacht van Tyche Beyens is een queeste naar de liefde van vier eind-twintigers, die dat veelzijdige begrip stapsgewijs proberen te ontleden. Het is een liefdesverhaal over voelen in een eeuw waarin zo veel wordt nagedacht. Lees hier het eerste hoofdstuk uit Beyens' debuut.
Leesfragment: NOU EN - Patrick Van Gompel
In NOU EN gaat Patrick Van Gompel onverdroten op zoek naar de ziel en het karakter van de Nederlanders. Hij baseert zich hiervoor op tientallen interviews met spraakmakende BN’ers en gewone noorderburen. Hij vult dit aan met een rijke voorraad aan liedjes, boeken, cabaret en media. Lees hier het eerste hoofdstuk uit Van Gompels boek over het land van kaas en klompen.